بررسی سنگ شناسی و دیاژنز مخزن هیدروکربنی آسماری/ جهرم در میدان گل خاری (بوشهر)

در این پژوهش سازند آسماری با سن الیگو- میوسن و سازند جهرم به سن ائوسن در میدان نفتی گل خاری بررسی شده است. میدان گل خاری با ابعاد حدود 6 × 42 کیلومتر در حدود 70 کیلومتری شمال غرب بندر بوشهر و 20 کیلومتری شمال شرق بندر گناوه در حوضه زاگرس و زیر زون فارس ساحلی قرار گرفته است. میادینی چون بینک، کیلورکریم و نرگسی آنرا احاطه کرده اند. وجود ذخایر هیدروکربنی در آن پس از حفر چاه شماره 1 در سال 1342 تائید شد. تا کنون 12 حلقه چاه در مخزن حفاری گردیده است. هدف از این پژوهش بررسی سنگ شناسی، رخساره ها، محیط رسوبی و دیاژنز سازندهای آسماری و جهرم در میدان مذکور می باشد. این پژوهش بر اساس مطالعات پتروگرافی 550 برش نازک و تفسیر لاگ های ژئوفیزیکی گاما، نوترون، چگالی و صوتی انجام شده است. بر اساس مطالعات انجام شده 21 میکروفاسیس کربناته و 3 میکروفاسیس غیرکربناته در پنج گروه محیطی پهنه بالای جزر و مدی (سوپراتایدال)، پهنه جزر و مدی، لاگون، سد و دریای باز شناسایی گردیده است. میکروفاسیس های رمپ داخلی (بالای پهنه جزر و مدی، پهنه جزر و مدی، لاگون و سد) به وفور در بخش میانی سازند آسماری، قسمت های بالایی بخش زیرین سازند آسماری و قسمت-های فوقانی بخش بالایی سازند جهرم نهشته شده اند ولی میکروفاسیس های رمپ میانی و رمپ خارجی (دریای باز) اغلب در قسمت های پایینی بخش زیرین سازند آسماری، قسمت های پایینی بخش بالایی سازند جهرم و بخش های میانی و زیرین سازند جهرم قابل شناسایی می-باشند. در این پژوهش 5 بایوزون در سازندهای آسماری و جهرم شناسایی گردید و بر اساس آنها سن سازند آسماری (الیگوسن- اکی تانین) و سن سازند جهرم (ائوسن) تعیین شده است. با توجه به ویژگی های رخساره های میکروسکوپی فوق، یک رمپ کربناته کم عمق با شیب ملایم به عنوان محیط رسوبگذاری سازندهای مزبور در میدان مورد مطالعه پیشنهاد می شود که در طول زمان از رمپ بیرونی تا رمپ داخلی متغیر بوده است به گونه ای که در زمان ائوسن پیشین تا میانی به هنگام رسوبگذاری سازند جهرم در فاصله دورتری به نسبت به خط ساحل قرار داشته و در این زمان رسوبات بیشتر در بخش عمیق تر رمپ (رمپ میانی تا خارجی) تشکیل شدند. اما سازند جهرم در زمان ائوسن پسین در فاصله کمتری نسبت به خط ساحل تشکیل شده است. سازند آسماری در زمان الیگوسن در فاصله دورتری به نسبت به خط ساحل قرار داشت و در این زمان بیشتر رسوبات متعلق به بخش های عمیق تر رمپ (رمپ میانی ) تشکیل گردیده است، ولی در زمان اکیتانین سازند آسماری در فاصله نزدیک تری به خط ساحل قرار داشته است. سیمانی شدن، دولومیتی شدن، انیدریتی شدن، انحلال ، نئومورفیسم، آشفتگی زیستی، میکریتی شدن، سیلیسی شدن و تراکم فرایندهای دیاژنزی مشاهده شده در سازندهای آسماری و جهرم می باشند که مهمترین آنها سیمانی شدن، دولومیتی شدن و انحلال می باشند. فرایند انیدریتی شدن و سیمانی شدن باعث کاهش توان مخزنی و دولومیتی شدن تنها در جایی که فرایند انیدریتی شدن اتفاق نیفتاده باشد سبب افزایش توان مخزنی سازندها شده است. سیمان حاشیه ای، سیمان هم بعد، سیمان انیدریتی و سیمان فراگیر فراوان ترین سیمان های مشاهده شده در سازندهای آسماری و جهرم در میدان مزبور هستند که تاثیر زیادی در تخریب تخلخل داشته اند. تخلخل های بین دانه ای، درون دانه-ای، بین بلوری، قالبی، شبکه ای، فنسترال، حفره ای و شکستگی تخلخل های مشاهده شده در مخزن آسماری/ جهرم میدان مورد مطالعه می باشند که مهمترین آنها تخلخل حفره ای حدود 7 تا 8 درصد (50% از تخلخل کل) و تخلخل بین دانه ای حدود 3 تا 4 درصد و تخلخل بین بلوری حدود 2 تا 3 درصد است.